Het hart van aanbidding

Het is een veelbesproken onderwerp: aanbidding. Ik wist wel dat aanbidding een belangrijk thema is in de Bijbel, en dat het ook voor ons eigen leven grote betekenis heeft, maar toch kon ik lange tijd nooit echt vatten waar het bij aanbidding nu werkelijk om gaat.

Door Derek Prince

Aanbidding en rust

Inmiddels ben ik tot de overtuiging gekomen dat echte aanbidding iets heel anders is dan wat we in een doorsnee aanbiddingsdienst zien. Zonder kritisch te willen zijn, heb ik de indruk dat daar niet veel échte aanbidding plaatsvindt.

ik wil daarom ingaan op de stappen naar ware aanbidding, en wat het hart is van aanbidding. Vervolgens zullen we zien wat de vrucht is van werkelijke aanbidding, namelijk: rust. Je bent het vast met me eens als ik stel dat rust tegenwoordig een schaars goed is, ook onder christenen. Hoevelen van ons kennen werkelijk rust? Hoevelen van ons weten wat het betekent om God werkelijk te aanbidden?

Om het verband tussen aanbidding en rust beter te begrijpen, kijken we eerst naar Psalm 95:

Kom, laten wij vrolijk zingen voor de HEERE, laten wij juichen voor de rots van ons heil. Laten wij Zijn aangezicht tegemoet gaan met een loflied, laten wij voor Hem juichen met psalmen.
Want de HEERE is een groot God, ja, een groot Koning boven alle goden. In Zijn hand zijn de diepste plaatsen van de aarde en de toppen van de bergen zijn van Hem. Van Hem is ook de zee, want Híj heeft haar gemaakt, Zijn handen hebben het droge gevormd.
Kom, laten wij ons neerbuigen en neerbukken, laten wij knielen voor de HEERE, Die ons gemaakt heeft. Want Hij is onze God en wij zijn het volk van Zijn weide en de schapen van Zijn hand.
Heden, indien u Zijn stem hoort, verhard uw hart niet, zoals te Meriba, zoals in de dagen van Massa in de woestijn: daar stelden uw vaderen Mij op de proef, daar beproefden zij Mij, hoewel zij Mijn werk zagen. Veertig jaar heb Ik gewalgd van dit geslacht; Ik heb gezegd: Zij zijn een volk met een dwalend hart, en zíj kennen Mijn wegen niet. Daarom heb Ik in Mijn toorn gezworen: Mijn rust zullen zij nooit binnengaan!

Het komt niet vaak voor dat een psalm met zo’n negatieve uitspraak eindigt, maar volgens mij heeft die nadruk grote betekenis voor onze studie.

We lezen hier over drie activiteiten die weliswaar nauw verwant zijn, maar die zich toch van elkaar onderscheiden: dankzegging, lofprijs en aanbidding. Je zou kunnen zeggen:

We danken God voor wat Hij doet;
We prijzen God voor Zijn grootheid, voor wat Hij kan;
We aanbidden God voor Zijn heiligheid, voor wie Hij is.

Aanbidding heeft dus te maken met God in Zijn heiligheid.

Van alle eigenschappen van God vinden we Zijn heiligheid vaak het lastigst te begrijpen.

Waarom? Omdat er niets op aarde is waarmee we het kunnen vergelijken. We kunnen praten over de wijsheid van God, de grootsheid van God en de kracht van God; omdat we wijze en grootse mensen kennen, en voorbeelden van krachtig optreden. Maar buiten God om is er geen voorbeeld van heiligheid. Het is een kenmerk dat uniek is voor God. Daarom is aanbidding met name gerelateerd aan Gods heiligheid.

Eerste stappen naar aanbidding

Dat het zo lastig is om Gods heiligheid te begrijpen, maakt het misschien ook zo lastig om ware aanbidding te begrijpen. Toch zijn er volgens mij bepaalde stappen die we kunnen volgen.

Psalm 100 zegt:

Treedt zijn poorten in met een danklied, gaat met lofzang zijn voorhoven binnen, looft Hem, zegent zijn naam (WV).

Hierin zien we twee stappen om God te benaderen. We gaan de poort van Gods huis binnen met een danklied, en komen vervolgens dichterbij met lofzang. Toch zijn geen van beide nog aanbidding.
Dankzegging en lofprijzing doen we met onze mond. Maar hoe zit dat met aanbidding?

Aanbidding is twee keer zo belangrijk als dienstbetoon.

In zowel het Oude als het nieuwe Testament beschrijft het woord ‘aanbidding’ iedere keer een lichaamshouding. Het is belangrijk dat je dit begrijpt: aanbidding is in de eerste plaats een houding. In de Bijbel worden specifieke houdingen van aanbidding beschreven: het hoofd buigen, ons bovenlichaam buigen, en vooral ook: onze armen naar boven uitstrekken.

Nog zo’n lichaamshouding die herhaaldelijk wordt genoemd in de Bijbel is ‘met ons gezicht op de grond neervallen’ voor de Heer. De belangrijkste personages uit de Bijbel liggen meerdere keren met hun gezicht naar de grond voor Gods aangezicht.

Jesaja 6 beschrijft een visioen van de hemel en de heerlijke, krachtige schepselen die serafims worden genoemd in hun aanbidding van God. De serafims hebben elk zes vleugels, drie paren van twee. Met twee vleugels bedekken zij hun gezicht; met twee bedekken ze hun voeten en met twee vliegen ze. Het bedekken van hun gezicht en voeten interpreteer ik als aanbidding en het vliegen als dienstbetoon (zie Hebreeën 1:14). Let hierbij alsjeblieft op de volgorde en verhoudingen. Ten eerste gaat aanbidding vooraf aan dienstbetoon: ze bedekken hun gezicht en voeten voordat ze vliegen. Van alle zes vleugels worden er vervolgens vier gebruikt voor aanbidding en twee voor dienstbetoon. Volgens mij is dat de juiste verhouding. We mogen veilig aannemen dat aanbidding twee keer zo belangrijk is als dienstbetoon.

Het patroon

In Psalm 95 vinden we volgens mij een patroon om binnen te gaan in zulke aanbidding:

Kom, laten wij vrolijk zingen voor de HEERE, laten wij juichen voor de rots van ons heil. Laten wij Zijn aangezicht tegemoet gaan met een loflied, laten wij voor Hem juichen met psalmen.

Volgens mij heeft God moeite met halfslachtige lofprijs. Deze verzen geven volop ruimte voor luide, uitbundige, enthousiaste zang en lofprijzing. In vers 3-5 zien we waarom we God moeten prijzen:

Want de HEERE is een groot God, ja, een groot Koning boven alle goden. In Zijn hand zijn de diepste plaatsen van de aarde en de toppen van de bergen zijn van Hem. Van Hem is ook de zee, want Híj heeft haar gemaakt, Zijn handen hebben het droge gevormd.

Als we letten op de prachtige schepping en het grootse universum, dan zien we daarin de diepe wijsheid en grootsheid van de Schepper. Die erkenning alleen al zou een reactie van dankzegging en lofprijs bij ons moeten losmaken.

Redenen om God te aanbidden

Maar zelfs wanneer we tot de Heer naderen met deze stappen van dankzegging en lofprijs, dan zijn we nog steeds niet bij het hart van aanbidding. In vers 6 en 7 verandert het karakter van Psalm 95 en komen we bij de kern.

Kom, laten wij ons neerbuigen en neerbukken, laten wij knielen voor de HEERE, Die ons gemaakt heeft. (vers 6)

Zie je de lichaamshoudingen? In vers 7 worden twee redenen genoemd waarom we de Heer moeten aanbidden.

Want Hij is onze God en wij zijn het volk van Zijn weide en de schapen van Zijn hand.

De eerste reden om God te aanbidden, is het feit dat Hij God is. Ja, Hij is onze God. Hij is de enige in het hele universum die het waard is om te worden aanbeden. Aanbidding is de unieke manier waarop we God kunnen eren en erkennen als God.

De tweede reden om God te aanbidden is dat wij het volk zijn dat Hij hoedt, de kudde die door Zijn hand wordt geleid (NBV21). Aanbidding is de gepaste reactie op Gods zorg voor ons.

Een waarschuwing

Het is veelzeggend dat Psalm 95 op dit punt niet eindigt. De tekst gaat verder met een ernstige waarschuwing:

Luister vandaag naar zijn stem:‘Wees niet halsstarrig als bij Meriba, als die dag bij Massa, in de woestijn, toen jullie voorouders Mij op de proef stelden, Mij tartten, al hadden ze mijn daden gezien. Veertig jaar voelde Ik weerzin tegen hen. Ik zei: “Het is een stuurloos volk dat mijn wegen niet wil kennen.” En Ik zwoer in mijn woede: “Nooit gaan zij mijn rustplaats binnen!”’ (NBV21)

We worden hier geconfronteerd met twee alternatieven: we kunnen ervoor kiezen door ware aanbidding binnen te gaan in Gods rustplaats, of ervoor kiezen daar niet binnen te gaan. Wanneer we Hem aanbidden, zullen we Gods stem horen. En door naar Hem te luisteren, kunnen we binnengaan in Zijn rust. Er is dus een belangrijke voorwaarde waar we niet omheen kunnen, namelijk het belang van luisteren naar Gods stem en daaraan gehoor geven.

We kunnen ervoor kiezen door aan-bidding binnen te gaan in Gods rust,
of kiezen daar niet binnen te gaan.

In Jeremia 7:23 zegt God tegen Zijn volk:

Luister naar Mijn stem. Dan zal Ik u tot een God zijn, en ú zult Mij tot een volk zijn. Bewandel heel de weg die Ik u gebieden zal en het zal u goed gaan.

Het is een van de duidelijkste uitspraken over wat God van ons vraagt: ‘Luister naar Mijn stem, dan zal Ik jouw God zijn.’ Het onderscheid wordt bepaald doordat we luisteren - of niet luisteren - naar Gods stem. Ik geloof dat aanbidding ons brengt op de plek waar we Gods stem kunnen horen. Het is niet mijn bedoeling om je te shockeren, maar het is niet genoeg om simpelweg je Bijbel te lezen.

Laten we in dat verband lezen wat Jezus zegt in Johannes 10:27:

Mijn schapen horen Mijn stem en Ik ken ze en zij volgen Mij.

Volgens Jezus horen Zijn schapen Zijn stem. Je kunt Jezus niet volgen als je niet luistert naar Zijn stem. Het is een goede gewoonte om je Bijbel te lezen. Maar je kunt in theorie de hele Bijbel te lezen zonder daarin ook maar iets van de stem van de Heer te horen. Naar mijn mening is aanbidding de aangewezen manier om in de juiste houding en relatie tot God te komen om Zijn stem kunnen horen.

Binnengaan in Gods rust

Wanneer we Gods stem horen, kunnen we binnengaan in Zijn rust, de plek waar Hij is. Ik ben ervan overtuigd dat aanbidding de weg opent naar rust. Alleen de mensen die God werkelijk aanbidden kunnen die rust ervaren. Dit zegt Hebreeën 4:9-11 hierover:

Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God, want wie Zijn rust binnengegaan is, die heeft zelf ook van zijn werken gerust, zoals God van de Zijne. Laten wij ons dan beijveren om die rust binnen te gaan, opdat niemand door het volgen van dit voorbeeld van ongehoorzaamheid ten val zal komen.

De Bijbel benoemt hier opnieuw het feit dat Gods volk Zijn rust niet kon binnengaan doordat ze ongehoorzaam waren. Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God, lezen we. Aan het eind van deze studie wil ik je daarom een aantal vragen meegeven. Gebruik jij je tijd op de beste manier? Weet jij werkelijk wat het betekent om te rusten? Ga je binnen in de plek waar God woont? Heb jij de discipline om te stoppen met alles waar je mee bezig bent, inclusief alles wat je gedachten bezighoudt?

Jij en ik kunnen iets nieuws gaan ervaren in ons leven met de Heer wanneer we leren Hem te aanbidden en binnen te gaan in Zijn rust. Het danken en uitbundig lofprijzen van God is heel waardevol. Maar er komt een moment waarop we ons gezicht en onze voeten moeten bedekken met ‘onze vleugels’, zodat we kunnen gaan horen wat God zegt.

Heden, indien u Zijn stem hoort, verhard uw hart niet. Pas ervoor op dat je dit niet misloopt, dat je niet vergeet om te luisteren naar Zijn stem en daarop te reageren met aanbidding.

Ga binnen in Zijn rust.