De enige basis van een rechtvaardig leven

De meest duidelijke en allesomvattende uitspraak over de verhouding tussen geloof en gerechtigheid, vinden we misschien wel in Habakuk 2:4: ...de rechtvaardige zal door (zijn) geloof leven.

Deze uitspraak van Habakuk wordt in het Nieuwe Testament driemaal geciteerd: in Romeinen 1:17, in Galaten 3:11, en in Hebreeën 10:38. Het is moeilijk om een zinnetje te bedenken dat zo kort en eenvoudig is als dit en dat zo’n grote invloed heeft uitgeoefend op de geschiedenis van het menselijk geslacht. In de Herziene Statenvertaling bestaat de hele zin uit slechts zeven woorden en toch verschafte deze zin de basis, ja, het bijbelse gezag aan de boodschap van het Evangelie zoals het door de apostelen van de eerste eeuwen gepredikt werd. En de prediking van deze eenvoudige boodschap door een uiterst kleine, verachte minderheid, heeft binnen drie eeuwen de grote keizer zelf - het hoofd van het machtigste, het meest uitgestrekte en langst bestaande rijk dat de wereld ooit gezien had, op de knieën gebracht.

Ongeveer twaalf eeuwen later heeft ditzelfde korte en eenvoudige zinnetje, levend gemaakt door de Heilige Geest aan het hart en de geest van Maarten Luther, de bijbelse hefboom geleverd die de macht van het pauselijke Rome ontwrichtte. Door de Protestantse Reformatie heeft het de loop van de geschiedenis veranderd, eerst in Europa en toen, door z’n verdere invloed, in heel de wereld.

Het lijdt geen twijfel dat ook vandaag nog steeds ditzelfde korte, eenvoudige zinnetje, wanneer het eenmaal in geloof begrepen wordt en toegepast, in zichzelf de kracht bevat om in de levens van individuen of in de geschiedenis van volken en wereldrijken een omkeer teweeg te brengen.

Hoewel het zo kort is en zo simpel, is de reikwijdte van deze zin, de rechtvaardige zal door het geloof leven, gigantisch. Het woord ‘leven’ dekt bijna iedere denkbare toestand of handeling van ieder met gevoel begiftigd wezen. Het dekt alle gebieden van de totale menselijke persoonlijkheid en elke ervaring in ieder denkbaar aspect: het geestelijke, het verstandelijke, het lichamelijke, het materiële… Het bestrijkt de wijdst mogelijke reeks van activiteiten, zoals bijvoorbeeld ademen, denken, spreken, eten, slapen, werken, enzovoort.

De Bijbel leert dat voor ieder mens, als hij/zij door God als rechtvaardige aangenomen wil worden, al deze activiteiten in die persoon gemotiveerd en geleid moeten worden door dat ene grote, fundamentele principe van geloof.