Vanwege het Paasweekend zullen bestellingen op 2 april pas verzonden worden.

sluit
Shop Doneer

De vreze des Heren - een levensstijl

Leestijd: 10 min.

Als we in ons leven beslissingen nemen, dan kijken we naar de voordelen die zulke beslissingen met zich meebrengen – zeker als het gaat om grote beslissingen. Als je kunt kiezen uit meerdere banen, dan vergelijk je de voorwaarden en voordelen van de potentiële nieuwe werkgevers met elkaar. Zoek je een nieuwe woning, dan probeer je een wijk te vinden met eigenschappen die voor jou belangrijk zijn: een kindvriendelijke omgeving, goede bereikbaarheid van werk of school, etc. En wat dacht je van de voordelen van het besluit om gezonder te gaan eten en voldoende lichaamsbeweging te nemen, boven het kiezen voor een ongezond eet- en leefpatroon?

Toch heb ik ontdekt dat de meest waardevolle zegeningen pas zichtbaar worden in ons leven, als we de waarheden van de bijbel praktisch gaan toepassen. En één van de belangrijkste bijbelse principes in dat opzicht, is de vreze des Heren. Misschien is het woord ‘eerbied’ of ‘ontzag’ de beste manier om de vreze des Heren te omschrijven, maar tegelijk denk ik dat het begrip ‘vreze des Heren’ veel meer omvat... Hoe dan ook, ontzag is onze natuurlijke reactie op God die zichzelf openbaart. Op het moment dat God zichzelf en zijn plannen laat zien, is onze enige passende reactie ontzag. En dit gaat altijd onmiddellijk samen met onderwerping. Een nederige, dienende houding ten opzichte van God en zijn plan is een uiting van de vreze des Heren in ons leven.

In deze studie zullen we samen een aantal voordelen doornemen van de vreze des Heren. Deze ‘vreze’ is wat mij betreft één van de meest opwindende aspecten aan het dienen van God. Ik kan hier nooit over praten zonder heel enthousiast te worden. Ik hoop dat ik hier iets van kan overbrengen in deze studie en dat u net zo enthousiast wordt als ik, als u ontdekt wat de vreze des Heren in uw leven kan uitwerken. Ten eerste zegt God tegen Job:

En tegen de man zei Hij: “Behoud de vreze des Heren, dat is wijsheid, en wijken van het kwaad is verstand” (Job 28:28)

Echte wijsheid is onlosmakelijk verbonden met de vreze des Heren. Veel mensen zien wijsheid meer op intellectueel vlak; je hersens gebruiken, een scherp verstand en kennis. Dat zijn ook goede dingen, maar wijsheid is niet hetzelfde. Een scherp verstand kan namelijk samengaan met kwaad. De vreze des Heren is echter onverenigbaar met kwaad.

In Psalm 25:12 vinden we nog een ander prachtig voordeel van de vreze des Heren:

Wie is de man die de Here vreest? Hij onderwijst hem aangaande de weg die hij moet kiezen.

Dit vers leert ons dat God niet iedereen onderwijst, en ook dat Hij zijn studenten niet uitkiest op basis van goede rapportcijfers. Hij kiest zijn studenten uit op basis van karakter en daarbij kijkt hij naar de vreze des Heren in hun leven. Hij onderwijst niemand die Hem niet vreest. Je kunt naar een bijbelschool gaan of naar het beste trainingscentrum, maar zonder de vreze des Heren word je nooit een leerling van God. Van mensen misschien, maar niet van God zelf. Anderzijds, als je Hem wèl vreest, dan zul je ervaren dat Hij je helpt in de weg die je moet kiezen. En hoeveel mensen (ook christenen) zitten vandaag niet om wijsheid verlegen en zouden er een lief ding voor overhebben om te weten wat de juiste keuze is?

Twee verzen later – in Psalm 25:14 - vinden we nog een prachtige gedachte:

De HEER is een vriend van wie hem vrezen, Hij maakt hen vertrouwd met zijn verbond. (NBV)

Is dat niet geweldig? Als u de Heer vreest, dan zal Hij zijn geheimen met je delen, Hij zal vertrouwelijk met je omgaan. Je geheimen deel je alleen met een intieme vriend, een persoon die je vertrouwt.

Spreuken 10:27 leert ons vervolgens dat we dankzij de vreze des Heren langer zullen leven!

De vreze des Heren vermeerdert de dagen. Maar de jaren der goddelozen worden verkort.

Deze tekst vertelt ons niet precies hoe lang we zullen leven, maar wèl dat we langer zullen leven dan wanneer er geen vreze des Heren in ons leven zou zijn. Wie zou zo’n aanbod afslaan? Als je dit leest en tot je door laat dringen, dan kun je je toch niet veroorloven te leven zonder de vreze des Heren?

Spreuken 14:26 is één van de prachtigste verzen in de bijbel. Het is kort, maar het zegt zo veel over de vreze des Heren:

In de vreze des Heren ligt sterke gerustheid.

Hoewel de vreze des Heren een soort ‘vrees’ is, maakt ze je niet angstig. Ze maakt je niet krachteloos of zwak. Nee, de vreze des Heren geeft je kracht! Als je de Heer vreest, dan hoef je niets anders meer te vrezen. De vreze des Heren is het probate middel tegen alle andere (niet-goddelijke) vormen van angst.

Spreuken 19:23 is mijn favoriete belofte over de vreze des Heren.

Ontzag voor de HEER beschermt je leven, je kunt rustig gaan slapen, er overkomt je niets. (NBV)

Hoe kan iemand zo’n aanbod afwijzen! Wat mijzelf betreft: deze belofte neem ik haastig aan! Ik kan bijna niet geloven dat God dit werkelijk belooft... Maar dezelfde belofte klinkt opnieuw door in Spreuken 14:27: De vreze des Heren is een bron des levens, om de strikken des doods te ontwijken en Spreuken 22:4: Het loon van ootmoed – vreze des Heren – is rijkdom, eer en leven.

Geestelijke combinaties

Psalm 2:11 toont ons een beeld van de vreze des Heren, dat op het eerste gezicht nogal tegenstrijdig lijkt: Dient de Here met blijdschap en verheugt u met beving.

Voor ons vleselijke denken slaat dat nergens op: je verheugen met beving? Ik noem dit een geestelijke combinatie. God voegt twee elementen samen die onverenigbaar lijken en vraagt ons vervolgens te vertrouwen op zijn wijsheid. In Handelingen 9:31 zien we een vergelijkbare geestelijke combinatie in Lucas’ beschrijving van de eerste gemeente:

De gemeente dan door geheel Judea, Galilea en Samaria had vrede; zij werd opgebouwd en wandelde in de vreze des Heren, en zij nam in aantal toe door de bijstand (troost) van de heilige Geest.

De vreze des Heren èn de troost van de Heilige Geest? Opnieuw zo’n bijzondere combinatie; vertroosting doet immers denken aan intimiteit en nauwe betrokkenheid, terwijl ‘vreze’ eerder doet denken aan afstand, ontzag en eerbied… kunnen die samen gaan? Al wat ik weet, is dat het vanuit God gezien mogelijk is en dat zij nooit los van elkaar gezien moeten worden. Als gevolg van deze combinatie werden de mensen van de eerste gemeente geestelijk gevormd, en de gemeente groeide. Misschien is dit wel de sleutel tot explosieve gemeentegroei! De vreze des Heren èn de troost van de Heilige Geest. Ik heb mensen ontmoet die werkelijk geloofden dat je na je redding de vreze des Heren niet langer nodig hebt; de vreze des Heren is dan dus eigenlijk vrees voor de hel… Maar ik geloof dat we juist ná onze redding de vreze des Heren het hardst nodig hebben. In 1 Petrus 1:15-19 lezen we een oproep, geschreven aan mensen die zijn gered door het bloed van Jezus:

maar gelijk Hij, die u geroepen heeft, heilig is, wordt zo ook gijzelf heilig in al uw wandel; er staat immers geschreven: Weest heilig, want Ik ben heilig. En indien gij Hem als Vader aanroept, die zonder aanzien des persoons naar ieders werk oordeelt, wandelt dan in vreze de tijd uwer vreemdelingschap, wetende, dat gij niet met vergankelijke dingen, zilver of goud, zijt vrijgekocht van uw ijdele wandel, die u van de vaderen overgeleverd is, maar met het kostbare bloed van Christus, als van een onberispelijk en vlekkeloos lam.

Petrus zegt ons heilig te zijn in al ons doen en laten.. Niet in een deel van ons doen en laten, ook niet in ‘bijna alles’, maar volkomen, in àlles wat we doen! Het feit dat God onze verlossing heeft betaald met Jezus’ bloed - het kostbaarste wat er bestaat in het hele universum – is de reden dat wij altijd in heilig ontzag moeten leven. We moeten goed oppassen dat we onze Redder niet op de een of andere manier ontrouw worden, dat we niet ongemerkt de prijs van onze verlossing verlagen tot iets goedkoops en onbeduidends.

Vreze des Heren – hoe dan?

Ik wil u in deze korte studie niet het belang van de vreze des Heren voorhouden, zonder te laten zien hoe u die in uw leven kunt krijgen - want er is een manier voor. In Spreuken 2:1-5 vinden we een ‘als…dan…’ –constructie die ons stap voor stap laat zien hoe we de vreze des Heren kunnen ontvangen:

Mijn zoon, als je in acht neemt wat ik zeg, mijn richtlijnen altijd onthoudt, een open oor hebt voor mijn wijsheid, een geest die neigt naar inzicht, als je erom vraagt de dingen te begrijpen, roept om scherpzinnigheid, ernaar zoekt als was het zilver, ernaar speurt als naar een verborgen schat – dan zul je ontdekken wat ontzag voor de HEER(de vreze des Heren) is, dan zul je kennis van God verwerven. (NBV)*Laten we kijken naar de voorwaarden (de ‘als’-stellingen) om de vreze des Heren te ontvangen.

  • Indien gij mijn woorden aanneemt en mijn geboden bij u bewaart (NBG)*. Ontvang Gods Woord met respect, met een houding van onderwerping en gehoorzaamheid. Ontvang het als het meest waardevolle element in je leven. Bewaar het als een schat. Het Hebreeuwse woord ‘bewaren’ betekent iets bewaren op een geheime plaats, omdat het voor jou het meest waardevolle is.
  • zodat uw oor de wijsheid opmerkt en gij uw hart neigt tot de verstandigheid (NBG).Als iemand met je praat en je wilt werkelijk heel aandachtig luisteren, dan leun je voorover en buigt zelfs je hoofd naar hem toe. Dat is de eigenlijke betekenis van ‘uw oor neigen’. Je hoofd buigen laat een onderdanige, leerbare houding zien. Je stelt je bereikbaar en open op.
  • ja, indien gij tot het inzicht roept en tot de verstandigheid uw stem verheft (NBG). Dit betekent een hart gedreven tot gebed, een vurig gebed dat het uitschreeuwt om Gods wijsheid te horen. Het betekent niet een publiek spektakel als je bidt. Integendeel, vaak levert vurig gebed vol passie, alleen tussen jou en God veel meer op dan een gebed in het openbaar.
  • indien gij haar zoekt als zilver en naar haar speurt als naar verborgen schatten.God gooit niet alles op straat. God gooit zijn parelen niet voor de zwijnen en vertelt zijn kostbare raad niet zomaar aan iedereen. Hij legt zijn schatten op plaatsen waar je ernaar moet zoeken. Zo moeten we wijsheid leren bemachtigen. Zoek ernaar met ijver en passie!

(* In de uitwerking van dit stuk is bewust zowel de NBV als de NBG-vertaling gebruikt; de NBV komt de leesbaarheid van de langere tekst ten goede, maar de afzonderlijke behandeling van de voorwaarden komt beter tot zijn recht vanuit de NBG.)

Nu we al deze voorwaarden hebben doorgenomen, komen we toe aan de belofte: Dan zult gij de vreze des Heren verstaan en de kennis Gods vinden. Ik geloof niet dat de kennis van God ooit kan worden gescheiden van de vreze des Heren.

In Jesaja 11:2-3 wordt over Jezus gezegd: En op hem zal de Geest des Heren rusten, de Geest van wijsheid en verstand, de Geest van raad en sterkte, de Geest van kennis en vreze des Heren; ja zijn lust zal zijn in de vreze des Heren.

We kunnen de kennis des Heren niet scheiden van de vreze des Heren. Je kunt in je leven de Heer niet méér kennen dan de mate waarin je Hem vreest – een vrees die alleen de Heilige Geest je kan leren. Psalm 34:12 zegt: Komt, kinderen, luistert naar mij, ik zal u de vreze des Heren leren.

Denk een moment na over alles wat je tot nu toe hebt gelezen. Vraag of God je de vreze des Heren wil leren. Hij zal haar nooit tegen je wil in opleggen en je er nooit om bedreigen. Hij biedt haar aan, maar je moet haar zelf aannemen.

Misschien ben je al jaren oprecht christen, maar ben je tijdens het lezen van deze onderwijsbrief overtuigd geraakt dat je iets essentieels mist; dat er in jouw leven maar weinig vreze des Heren te bespeuren is. Als je je hierin herkent, dan wil ik je vragen het volgende gebed uit te spreken tot de Heer – maar denk er eerst goed over na, want het is altijd gemakkelijk om vanuit emotie te reageren en later te vergeten wat je hebt gezegd en beloofd:

,,God, mijn Vader, ik kom tot U door Jezus Christus, mijn Redder. U hebt in mijn hart een verlangen gelegd naar de vreze des Heren. Ik vraag U van nu af aan mij te leiden, mij te leren en deze kostbare schat aan mij te schenken: de vreze des Heren. In de naam van Jezus, Amen.’’


Op basis van ‘ The Lord’s treasure : the fear of the Lord.


Een uitgebreide versie van deze studie is verkrijgbaar als DVD: 'De vreze des Heren - mijn schat'.

Voor vergelijkbaar onderwijs, lees het boek 'De weg naar Gods zegen: de Vreze des Heren' of bekijk de videoprediking 'Karaktervorming'.